Zamek w Oporowie jest przez cały czas pilnie strzeżony. W majowe popołudnie liczne zastępy gawronów krzątają się w wierzchołkach drzew zamkowego parku. Kto podejdzie w nieodpowiednie miejsce, a jest takowych wiele, naraża się na ostrzał z powietrza i konieczność ponoszenia dodatkowych kosztów pralni. Być może ci niezwykli wartownicy sprawili, że zamek w Oporowie przetrwał w bardzo dobrym stanie i jest uznawany za jedną z najlepiej zachowanych rycerskich rezydencji obronnych w Polsce.

Już w 1425 r. miała w Oporowie istnieć niewielka fortalicja, prawdopodobnie wykonana z drewna, choć przyjmuje się, że w skład założenia wchodziła także murowana wieża. Budowla ta należała wówczas do Mikołaja z Oporowa, herbu Sulima, pełniącego w latach 1419-1425 urząd wojewody łęczyckiego. Jego syn – Władysław Oporowski, biskup włocławski, a później arcybiskup gnieźnieński – przebudował twierdzę w drugiej ćwierci XV wieku i nadał jej kształt, który przetrwał w niemal niezmienionej formie do dziś.

Zamek powstał na planie nieregularnego czworoboku o wymiarach 25 na 30 metrów. Posadowiono go na niewysokim, sztucznie usypanym kopcu, otoczonym ze wszystkich stron fosą, napełnianą wodą z jednej z odnóg rzeki Słudwi. Pośrodku warowni znajduje się niewielki dziedziniec, na którym kiedyś znajdowała się studnia.

Dziedziniec zamku w Oporowie

Dostęp do zamku możliwy jest przez bramę położoną w zachodniej części murów. Przez fosę przerzucono urokliwy most stały, który zastąpił oryginalny most zwodzony. Bramy broniła dwupiętrowa, szeroka, podpiwniczona wieża, która pełniła również funkcję mieszkalną, przede wszystkim dla załogi zamkowej.

We wschodniej części murów znajduje się wieża z kaplicą, która od strony dziedzińca zamknięta jest ostrołukową arkadą. Widoczny jest w niej piaskowcowy portal z lat 40-tych XV wieku, z herbem arcybiskupa Władysława Oporowskiego. Jest to jeden z niewielu zachowanych w Polsce późnośredniowiecznych portali schodkowych.

Zwieńczony blankami i wyposażony w otwory strzelnicze mur obronny otacza dziedziniec zamkowy od północy i wschodu.

Właściciele zasiedlali piętrowy, podpiwniczony dom mieszkalny stanowiący skrzydło południowe. Na jego parterze środkową komnatę zajmuje sień z wyjściem na dziedziniec, a boczna była wykorzystywana jako skarbczyk, nakryty sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Na piętrze znajduje się reprezentacyjna Sala Rycerska oraz sypialnia. Dwa ważne pomieszczenia: jadalnia i zbrojownia położone są w wieży zachodniej.

W zamkowych wnętrzach eksponowane są elementy dawnego wystroju i wyposażenia dworskiego z okresu od średniowiecza do XIX wieku. Są to nie tylko obrazy, naczynia, piece i meble, ale i piękne drewniane, zdobione polichromią stropy z XVII wieku, które znajdują się w Sali Rycerskiej, jadalni i sypialni. Oczywiście nie mogło zabraknąć ekspozycji militariów, która prezentowana jest w zbrojowni.

Strop w Sali Rycerskiej

Zamek aż do II wojny światowej był zamieszkany. Po upadku świetności rodziny Oporowskich stał się on na początku XVII wieku domem dla Tarnowskich, herbu Rola. Później zasiedlali go kolejno: Sołłohubowie, Korzeniowscy, Pociejowie, rodzinna Orsettich. Ostatnimi dziedzicami byli Elżbieta i Szymon Karscy. Pod koniec 1939 r. zamek przejęli Niemcy, a w 1945 r. stał się on własnością państwa polskiego. W 1949 r. otwarto muzeum zamkowe.

Gruntowny remont obiektu przeprowadzono w latach 1962-1965, co wiązało się z pracami mającymi na celu przywrócenie mu dawnego wyglądu. Udało się wyeksponować gotyckie portale i drewniane stropy, dachom nadano pierwotne strzeliste kształty, a także zrekonstruowano ganek komunikacyjny łączący dom mieszkalny z kaplicą.

Zamek otacza duży, zadbany park, ukształtowany w XIX wieku, choć jego początki mogą sięgać XVII stulecia. Neogotycki portal bramy wjazdowej do parku powstał w I połowie XIX wieku.

Poza zamkiem w parku znajduje się tzw. Domek Neogotycki z I połowy XIX stulecia, który kiedyś pełnił funkcję dworskiej oficyny – służbówki. Dziś jest on podzielony na dwa apartamenty i wynajmowany gościom.

Tuż obok bramy wejściowej do parku położony jest Domek Szwajcarski, powstały w połowie XIX wieku. Również ten obiekt pełnił funkcję oficyny.

Jak dojechać:

Zamek znajduje się w Oporowie, który obecnie jest wsią stanowiącą siedzibę gminy w powiecie kutnowskim, w województwie łódzkim, 85 km na północ od Łodzi.

Współrzędne GPS: 52°15′45,7560″N 19°33′43,0560″E

Zwiedzanie:

Muzeum zamkowe czynne jest codziennie w godzinach od 10:00 do 16:00, z wyjątkiem kilku dni w roku, w których obiekt jest zamknięty, a są to: Nowy Rok, 6 stycznia, 15 kwietnia, pierwszy dzień Wielkanocy, Boże Ciało, 15 sierpnia, 1 września, 11 listopada, 25 grudnia.

W soboty i w niedziele w okresie letnim, czyli od 1 maja do końca września, muzeum jest otwarte w godzinach od 10:00 do 17:00.

Kasa jest zamykana na pół godziny przed wyznaczonym końcem zwiedzania.

Dniem bezpłatnego zwiedzania jest poniedziałek, z wyjątkiem poniedziałków wielkanocnych i 1 maja, kiedy to zawsze wstęp jest płatny.

Ceny biletów:

normalny – 8 zł

ulgowy – 5 zł

Oprowadzanie po muzeum kosztuje 30 zł i jest możliwe po wcześniejszej rezerwacji.

Park udostępniany jest bezpłatnie w godzinach od 8:00 do 17:00, a w okresie od 1 maja do końca sierpnia w godzinach od 8:00 do 20:00.

Apartamenty w Domku Neogotyckim można wynająć po wcześniejszej rezerwacji telefonicznej pod numerem telefonu: (24) 285 91 22.

Źródła wykorzystane do stworzenia wpisu:

1. A. Majewska-Rau, Muzeum – Zamek w Oporowie, Oporów 2014,

2. L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm, Leksykon Zamków w Polsce, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2012,

3. L. Kajzer, Zamki i dwory obronne w Polsce Centralnej, Wydawnictwo DIG, Warszawa 2004,

4. Zamkowe tablice informacyjne,

5. http://zamekoporow.pl/ – dostęp 8 maja 2017 r.,

6. https://pl.wikipedia.org/wiki/Zamek_w_Oporowie – dostęp 8 maja 2017 r.,

7. https://pl.wikipedia.org/wiki/Miko%C5%82aj_z_Oporowa – dostęp 8 maja 2017 r.