Widok na prezbiterium ozdobione malowidłami

Budowę gotyckiej kolegiaty w Wiślicy rozpoczęto w połowie XIV wieku z polecenia króla Kazimierza Wielkiego. Zalicza się ją do tzw. kościołów baryczkowskich, budowanych jako akt zadośćuczynienia króla Kazimierza Wielkiego za zabójstwo księdza Marcina Baryczki. Kościół był kilkakrotnie remontowany i przebudowywany. Najpoważniejszych zniszczeń doznał w czasie I wojny światowej, na skutek ostrzału artyleryjskiego. W latach dwudziestych XX wieku przeprowadzono odbudowę i restaurację świątyni pod kierunkiem Adolfa Szyszko – Bohusza.

W zewnętrznej sylwetce dominuje nawa, wyższa i szersza od zamkniętego wielobocznie prezbiterium. Do budowy kościoła wykorzystano głównie kamień ciosowy, a jedna ze ścian szczytowych została wykonana z cegły. Od północy do prezbiterium przylega zakrystia i skarbiec zbudowane w XVII wieku.

Tablica erekcyjna nad wejściem południowym

Na ścianie zewnętrznej, nad południowym portalem kościoła, znajduje się tablica erekcyjna wykonana w 1464 r. na polecenie Jana Długosza. Ukazano na niej klęczącego króla Kazimierza Wielkiego, ofiarującego kościół Madonnie z Dzieciątkiem. Z tyłu, za władcą, stoi dumny biskup krakowski Bodzanta.

Sklepienie nawy kościoła jest trójdzielne, częściowo gwiaździste, wsparte na trzech filarach. Prezbiterium przykryto sklepieniem krzyżowo – żebrowym. Na zwornikach umieszczono herby ziem wchodzących w skład zjednoczonego przez Łokietka królestwa, a także symbole ewangelistów oraz głowę Chrystusa.

Ściany w prezbiterium kościoła zostały ozdobione ufundowanymi przez króla Władysława Jagiełłę malowidłami bizantyjsko – ruskimi, wykonanymi przez popa Halya, malarza pochodzącego z Przemyśla. Do dziś z zachwycających polichromii zachowały się wyobrażenia: Zwiastowania, Bożego Narodzenia, Ofiarowania w Świątyni, Ostatniej Wieczerzy, Biczowania, Ukrzyżowania, Zdjęcia z krzyża, Zaśnięcia Matki Boskiej, Pogrzebu Matki Boskiej, oraz postacie świętych.

Centralne miejsce w ołtarzu głównym zajmuje figura uśmiechniętej Madonny Łokietkowej z końca XIII wieku. Przy północno-wschodniej ścianie prezbiterium znajduje się gotyckie tabernakulum, zwane inaczej sakramentarium. Stalle wykonane zostały w dwudziestoleciu międzywojennym.

W prezbiterium widoczne są późnorenesansowe epitafia kanoników wiślickich. Przy południowej ścianie nawy położony jest nagrobek Anny Stawiskiej z wizerunkiem leżącej zmarłej.

Obok kolegiaty stoi późnogotycka murowana dzwonnica z lat 1460 – 1470, przebudowana w 1872 i w 1919 r.

Jak dojechać:

Kolegiata w Wiślicy – widok od północy

Gotycka kolegiata położona jest przy południowo-wschodnim krańcu rynku w Wiślicy.

Wiślica jest siedzibą gminy wiejskiej położonej w powiecie buskim, w województwie świętokrzyskim, 70 kilometrów na północny wschód od Krakowa. W Wiślicy krzyżują się drogi wojewódzkie nr 776 i nr 771.

Współrzędne GPS kolegiaty wiślickiej: 50°20′56″N 20°40′26″E

Zwiedzanie:

Wiślicką kolegiatę można w ciągu roku zwiedzać po nabożeństwach, a w sezonie letnim kolegiata często jest otwarta również pomiędzy nabożeństwami.

Źródła wykorzystane do stworzenia wpisu:

1. P. Kardyś, Wiślica w średniowieczu i w okresie wczesnonowożytnym, Kielce 2006,

2. https://pl.wikipedia.org/wiki/Bazylika_kolegiacka_Narodzenia_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Marii_Panny_w_Wi%C5%9Blicy – stan na 17 sierpnia 2016 r.,

3. http://wislica.pl/154/70/kolegiata.html – stan na 17 sierpnia 2016 r.,

4. http://wislica.pl/148/dzwonnica.html – stan na 17 sierpnia 2016 r.