Organy Hansa Hummla i Jerzego Nitrowskiego
W latach 1611 – 1634 w Olkuszu zostały zbudowane w stylu późnorenesansowym organy, które zachowały się do dziś niemal w całości. Instrument posiada swój pierwotny mechanizm i około 90% oryginalnych piszczałek, a wszystkie zniszczone elementy zostały wiernie zrekonstruowane według dawnych wzorów. Są to najstarsze w Polsce, a zarazem jedne z najstarszych w Europie, tak dobrze zachowane organy.
Dla zapewnienia wiernego brzmienia instrument został nastrojony wedle stroju obowiązującego w połowie XVII wieku, a przez to można na nim wykonywać jedynie utwory renesansowe lub barokowe. Organy nie są przystosowane do współczesnego repertuaru muzyki liturgicznej.
Prace nad tworzeniem organów rozpoczął w 1611 r. Hans Hummel, wybitny niemiecki organmistrz. Podczas budowy olkuskich organów zginął syn Hansa Hummla, który prawdopodobnie został pochowany pod dziełem swego ojca. Organmistrz po tragedii wyjechał na Słowację, gdzie zajął się budową organów w kościele w Lewoczy. Tam też zmarł tragicznie w 1630 r. Dzieło budowy olkuskich organów zostało dokończone przez Jerzego Nitrowskiego, który był uczniem Hansa Hummla i założycielem znamienitego rodu organmistrzów.
Organy Hansa Hummla i Jerzego Nitrowskiego znajdują się w specjalnie zbudowanym chórze muzycznym, który położony jest nad głównym wejściem do kościoła. Przednia część szafy organowej jest zdobiona i zawiera między innymi kartusze z herbami Polski i Olkusza.
W latach 1974 – 1992 organy zostały poddane gruntownej konserwacji, dzięki czemu odzyskały wiele z dawnej świetności. Od 1992 r. organizowane są cykliczne koncerty muzyki organowej, podczas których można usłyszeć wspaniałe brzmienie organów Hansa Hummla.
Jak dojechać:
Organy znajdują się w Bazylice św. Andrzeja w Olkuszu, przy ul. Szpitalnej 1.
Zwiedzanie:
Organy można zobaczyć przed lub po nabożeństwach trwających w olkuskiej bazylice pw. św. Andrzeja Apostoła. Brzmienie organów można usłyszeć podczas cyklicznych koncertów organowych, które niestety będą zawieszone na czas kolejnej konserwacji instrumentu, która ma rozpocząć się w ostatnim kwartale 2015 r. i potrwać 3 lata.
Źródła wykorzystane do stworzenia wpisu:
- F. Kiryk i R. Kołodziejczyk (red.), Dzieje Olkusza i Regionu Olkuskiego, Tom I, Warszawa – Kraków 1978,
- W. Leśniak, Olkuska Bazylika św. Andrzeja na tle dziejów miasta i parafii, Olkusz 2006,
- http://organy-olkusz.pl/instr.html – stan na dzień 3 października 2015 r.,
- http://zachodniamalopolska.pl/1088-zachodniamalopolska-organy-hansa-hummla-w-olkuszu – stan na dzień 3 października 2015 r.
